Ders 2
- İçindekiler:
- Kişisel Zamirler; Tekil
- Sözcüklerle çalışma
Мшыбзи'а!
Merhaba!
İkinci
derse
başlıyoruz.
Abhaz dilinde isimlerin cinsiyeti yoktur, fakat bunun yerine isimler canlı ve cansız olmak üzere iki sınıfa ayrılırlar. Canlılar sınıfı sadece insanlar için kullanılır. Bunun dışında olan herşey cansızlar sınıfına girer. Canlılar sınıfı erkek ve dişi olmak üzere iki alt gruba ayrılır. Abazacada kişisel zamirlerin bir uzun ve bir de kısa şekli vardır.
Tekil, canlı kişisel zamirler
Birinci tekil şahıs | сара' - kısa şekli с(а) - Ben |
İkinci tekil şahıs |
уара'
- kısa
şekli
у(а)
- sen (erkek) бара' - kısa şekli б(а) - sen (dişi) |
Üçüncü tekil şahıs |
иара'
- kısa
şekli
и(а), д(а)
- o erkek лара' - kısa şekli л(а), д(а) - o bayan |
Parantez içindeki ifadelerin opsiyonel olarak kullanıldığını unutmayın.
Yeni sözcükler ve ifadeler (ve fiil çekimleri).
Çalışın ve ezberleyin!
ацара' (fiilin mastar formu) gitmek; ayrılmak.
Fiil çekimi kurallarını ezberlemenizi kolaylaştırmak için Abhazca fiillerin yapısına bakacağız.
а-ца-ра - а- genel bir sözcük ön eki, ца- kök, -ра - son ek. Fiilin çekimini yaparken а- ön eki ve -ра son eki ayrılırlar.
Сара сцоит - Ben gidiyorum. Bu cümlede сцо'ит fiili с(а) - Ben, ц(а) - "gitmek" fiilinin mastar kökü, -оит - şimdiki zaman son eki kısımlarına ayrılırlar.
сара'
сцо'ит
- Ben gidiyorum
бара'
бцо'ит
- Sen (bayan) gidiyorsun
уара'
уцо'ит
- Sen (erkek) gidiyorsun
иара'
дцо'ит
- O erkek gidiyor
лара'
дцо'ит
- O bayan gidiyor
Aşağıdaki
fiillerin
özneyi
nasıl
yansıttığına
dikkat
edin:
сара'
сцо'ит,
уара'
уцо'ит,
бара'
бцо'ит.
Çekimli fiil içersine öznenin bir göstergesini alır.
абара'
- görmek
сара'
избо'ит
- Ben
görüyorum
бара'
иббо'ит
- Sen
(bayan)
görüyorsun
уара'
иубо'ит
- Sen
(erkek)
görüyorsun
иара'
(и)ибо'ит
- O
erkek
görüyor
лара'
илбо'ит
- O
bayan
görüyor
агара'
- almak
сара'
изго'ит
- Ben
alıyorum
бара'
ибго'ит
- Sen
(bayan)
alıyorsun
уара'
иуго'ит
- Sen
(erkek)
alıyorsun
иара'
(и)иго'ит
- O
erkek
alıyor
лара'
илго'ит
- O
bayan
alıyor
Genellikle
birinci
ve
üçüncü
tekil
şahıs
ön
ekleri
kullanılmaz
ve
kelimede
düşer.
Bununla
birlikte
biz
sizlerin
grameri
iyice
anlayabilmeniz
için
gerçekte
kullanılmasa
da
bu
ön
ekleri
parantez
içersinde
göstereceğiz.
Sesli
harflerden
önceki
birinci
tekil
şahıs
ön
eki
с(а)
yerine
з(а)
‘ya
dönüşür,
örneğin
изгоит
(исгоит
"Ben
alıyorum").
Aşağıdaki sözcükleri ezberleyin!
ацара'
- gitmek,
ayrılmak.
Сара'
сцо'ит
–
Ben
gidiyorum.
аара'
- gelmek.
Бара'
баауе'ит
-
sen
(bayan)
geliyorsun.
абара'
- görmek.
Лара'
илбо'ит
–
O
bayan
görür.
агара'
- almak.
Иара'
(и)иго'ит
–
O
erkek
alır.
ара' (абра')
- buraya, burada.
ана'
- orada, oraya.
бзи'а
абара'
- sevmek.
Сара'
бзи'а
бызбо'ит
–
Seni
seviyorum
(bayana).
Сара'
бзи'а
узбо'ит
–
Seni
seviyorum
(erkeğe).
Сара'
сан
бзи'а
дызбо'ит
–
Annemi
seviyorum
анхара'
- yaşamak.
Лара'
ара'
дынхо'ит
–
O
bayan
burada
yaşar.
Иара'
ана'
дынхо'ит
–
O
erkek
orada
yaşar.
ау'сура
- iş
амшы'н
- deniz.
Сара'
амшы'н
ахь
сцо'ит
–
Denize
gidiyorum.
Alıştırma 1
Sol
sütundaki
her
bir
zamir
için
saü
taraftaki
sütunlardan
fiilin
uygun
şeklini
bulun
ve
eşleştirin.
Çalışın
ve
yapın!
сара | сцоит | уара | саауеит | бара | унхоит | |||||||||
уара | бцоит | лара | уаауеит | лара | сынхоит | |||||||||
бара | уцоит | иара | баауеит | иара | дынхоит | |||||||||
лара | дцоит | сара | даауеит | уара | бынхоит | |||||||||
иара | дцоит | бара | даауеит | сара | дынхоит |
Alıştırma 2
Parantez
içindeki
sözcüğü
çekimleyin
ve
doğru
şeklini
yazın.
Örnek: сара (анхара) > сара сынхоит.
сара (аара') | сара (абара') | сара (агара') |
уара (ацара') | уара (анхара') | уара (абара') |
бара (анхара') | бара (ацара') | бара (абара') |
лара (агара') | лара (абара') | лара (ацара') |
иара (абара') | иара (агара') | иара (анхара') |
Alıştırma 3
Boşluklara
doğru
zamiri
koyun.
Örnek: бара бцоит
. . . . . . бцоит | . . . . . . илгоит |
. . . . . . уаауеит | . . . . . . избоит |
. . . . . . иубоит | . . . . . . дынхоит |
. . . . . . ибгоит | . . . . . . дцоит |
. . . . . . иббоит | . . . . . . сынхоит |
. . . . . . баауеит | . . . . . . дааит |
. . . . . . сцоит | . . . . . . бааит |
Alıştırma 4
Aşağıdaki
ifadelerde
yanlış
olanları
bulup
düzeltin.
Örnek: лара ибгоит > лара илгоит
сара иугоит | сара избоит |
бара ибгоит | бара иубоит |
уара изгоит | уара илбоит |
иара иигоит | иара иибоит |
лара илгоит | лара иббоит |
Alıştırma 5
Aşağıdaki
cümleleri
okuyun
ve
Türkçe’ye
çevirin.
1. Лара
иахьа
даауеит.
2. Сара
ара
сынхоит.
3. Иара
ана
дынхоит.
4. Бара
акәац
(и)бгоит.
5. Иахьа
амш
бзиоуп.
6. Иара
аусурахь
дцоит.
7. Сара
ача
аасхәоит.
8. Саб
аусурахь
дцоит.
9. Сара
сан
бзиа
дызбоит.
(Yanıtlar)
Comments powered by Disqus.